Χάνι Γραβιάς 2009

Για 11η συνεχόμενη χρονιά ο Σύλλογός μας συμμετείχε, μετά από πρόσκληση του Δήμου Γραβιάς, στις εκδλώσεις που οργανώθηκαν εκεί για την επέτειο της ιστορικής μάχης στο θρυλικό Χάνι, την Κυριακή 10 Μαΐου 2009.


Η Γραβιά, Ιστορικό χωριό με 1050 κάτοικους περίπου, πήρε παρεφθαρμένα την ονομασία του μάλλον απ' την κοντινή αρχαία πόλη Καρφία. Έδρα του νέου Δήμου, βρίσκεται στο 33ο χιλιόμετρο του εθνικού δρόμου Άμφισσας-Λαμίας.
Είναι γνωστή για την ιστορική μάχη που δόθηκε στις 8 Μαΐου 1821 από τον Ανδρούτσο και τους άλλους καπεταναίους, που κλείστηκαν στο θρυλικό-ιστορικό χάνι με τα 120 παλικάρια και άλλους υπερασπιστές στην περιοχή και συγκράτησαν τις ορδές του Ομέρ Βρυώνη, κόβοντάς τους το δρόμο για τα Σάλωνα και την Πελοπόννησο με στόχο την κατάπνιξη της Επανάστασης. Δεσπόζει στο χώρο η προτομή του ήρωα Οδυσσέα και πρόσφατα αναστηλώθηκε το ιστορικό χάνι (Εγκαινιάσθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κ. Στεφανόπουλο και είναι ανοιχτό για τους επισκέπτες).

Όξω ψύλλοι, όξω κορέοι!

Παραμονή Πρωτομαγιάς

Τη παραμονή της πρωτομαγιάς ο Σύλλογός μας, με μια μια ομάδα παιδιών, αναβίωσε στην πόλη μας ένα παλιό έθιμο, που είχε σχέση με τη μετάβαση από την εποχή του χειμώνα στην εποχή της άνοιξης.

Κατά το απόγευμα, ομάδες από 8 έως 10 παιδιά, κρατώντας στα χέρια τους καπάκια από μαγειρικά σκεύη, γύρισαν στα αιτωλικιώτικα στενά, χτυπώντας τα ρυθμικά και τραγουδώντας το δίστιχο:

Όξω ψύλλοι όξω κορέοι
μέσα οι νοικοκυραίοι!

Παλάιότερα όταν τελείωναν το τραγούδι έτριβαν τα καπάκια μεταξύ τους και με το μαύρισμα που δημιουργείτο από την τριβή έβαφανμαύρα τα πρόσωπά τους.
Περίπου το ίδιο έθιμο συναντιέται στη Μυτιλήνη το 1680, όπως χαρακτηριστικά μας το περιγράφει ο Γάλλος περιηγητής Grelot , ο οποίος πέρασε από το νησί την ίδια χρονιά. Στη Μυτιλήνη βρέθηκε Μάρτη μήνα και είδε το έθιμο του ‘’ ψυλλοδιώγματος ‘’.

‘’ Μια μέρα εκεί που έκανα τον περίπατό μου στην πόλη βλέπω σ’ όλα τα παράθυρα γυναίκες να χτυπούν με ραβδιά τηγάνια, χύτρες, ταψιά κι άλλα χαλκώματα. Κατάπληκτος μπαίνω στο σπίτι ενός φίλου Έλληνα. Βρίσκω τα παιδιά να χορεύουν στην κάμαρα, ενώ η μητέρα τους κουδούνιζε, και να τραγουδούν το δίστιχο :

Όξω ψύλλοι και κοριοί
μέσα Μάρτης και χαρά

Οι γυναίκες πίστευαν ότι μ’ αυτή την τελετή της 1ης Μαρτίου θα έδιωχναν από το σπίτι τους όλα τα ζωύφια। Αυτή η δεισιδαιμονία, το ‘’ψυλλόδιωγμα ‘’, όπως το λένε σ’ όλη την Ανατολή δεν είναι τυχαία. Ξεκινάει απ’ ότι οι ψύλλοι αποτελούν πραγματική μάστιγα σ’ όλη την Ανατολή. ‘’

Το βράδυ , όταν πια θα νύχτωνε για τα καλά, τα παιδιά γυρίζουν από στενό σε στενό, σε όλο το Αιτωλικό και προσπαθούν να κόψουν κρυφά από τις γλάστρες των μπαλκονιών τα λουλούδια। Με αυτά θα φτιάξουν το μαγιάτικο στεφάνι, που θα κρεμαστεί μπροστά στην εξώπορτα.